|| जय शंकर ||

---

श्री शंकर महाराज हे नाथ सिद्धांच्या परंपरेतील एक परिपूर्ण गुरु होते. शंकर महाराजांच्या जन्माविषयी आणि सुरुवातीच्या जीवनाविषयी विविध कथा सांगितल्या जातात.

श्री शंकर महाराजांचे प्रचलित असलेले छायाचित्रा नुसार, महाराजांचे वर्णन ‘अष्टवक्र’ आणि 'अजानुबाहू' होते. त्यांचे मोठे व तेजस्वी डोळे आणि चेहऱ्यावरील लहान मुलासारखे भाव हे सर्वात लक्षणीय होते. महाराज नेहमी श्री स्वामी समर्थ महाराज यांना आपले 'गुरुमाऊली' म्हणून संबोधित असत व आपल्या सर्व भक्तांना ते नेहमी स्वामींची उपासना करण्यास सांगत. 

महाराजांच्या कार्यकाळात ते विविध देशात, प्रांतात सदोदित भ्रमण करत असत. त्यांचा जास्त ओढा हा हिमालय, नगर, पुणे, सोलापूर, नरसोबाची वाडी, माहूरगड आणि गिरनार यांसारख्या नाथपंथी व श्री दत्तात्रेय प्रभाव असलेल्या स्थळी होता. चहा, खिचडी, कांदा भजी आणि हिना अत्तर हे महाराजांना विशेष आवडत असत. नको असलेल्या लोकांना दूर ठेवण्यासाठी महाराज सिगारेट व दारू पित असत. ज्यांनी महाराजांना बाह्य रूपाच्या पलीकडे पाहिले तेच लोक त्यांच्याकडे टिकले व त्यांचे परमभक्त झाले. महाराजांचे विविध भाषांवर प्रभुत्व होते, त्यांच्या जवळ जे लोक यायचे त्यांच्या प्रश्नांना ते त्यांच्या भाषेतच उत्तर देत असत, ही महाराजांची खुबी होती. यावरून त्यांचे प्रकांड पांडित्य व कुशलता कळून येते.

महाराजांनी पुणे येथील धनकवडी येथे सन १९४७ साली 'वैशाख शुद्ध अष्टमीला' समाधी घेतली. पण अजूनही त्यांच्या अष्टांग योगिक सिद्धीच्या बळांवर भक्तांच्या एका हाकेला धावून येतात. समाधीच्या वेळी महाराजांचे वय सुमारे १५० वर्षे होते असा अंदाज दर्शविला जातो.